Αγιά, λίγο πριν τις Δημοτικές Εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023
Η εκλογική της εικόνα από το 1881 ως σήμερα
Ποιοι υπήρξαν κοινοτάρχες και δήμαρχοί της τα τελευταία 142 χρόνια
Έρευνα: Νίκος Γουργιώτης
Είμαστε λίγες μόνο μέρες πριν τις δημοτικές εκλογές της 8ης Οκτωβρίου. Οι Έλληνες καλούνται να εκλέξουν τους τοπικούς τους άρχοντες και η προεκλογική καμπάνια των εκατοντάδων συνδυασμών ανά την χώρα φτάνει στην ολοκλήρωσή της.
Στον Δήμο Αγιάς, τρεις είναι αυτοί που διεκδικούν την ψήφο του κόσμου. Η «Προοδευτική Ανεξάρτητη Δημοτική Κίνηση Αγιάς» του νυν δημάρχου Αντώνη Γκουντάρα, ο συνδυασμός «Αγιά – Ένας Δήμος – Ένα Μέλλον» με επικεφαλής τον Θεόδωρο Ριζούλη, και η «Λαϊκή Συσπείρωση Αγιάς» με επικεφαλής τον Θανάση Παπαποστόλου.
Ο κ. Γκουντάρας είναι ίσως ο μακροβιότερος δήμαρχος της Ελλάδας. Διοικεί ως δήμαρχος τον Δήμο Αγιάς από το 2011, ενώ πριν, από το 1999 ως το 2010, υπήρξε δήμαρχος του Δήμου Μελιβοίας, και κοινοτάρχης Μελιβοίας από το 1995 ως το 1998. Εκλέχθηκε, μάλιστα, κοινοτάρχης σε ηλικία μόλις εικοσιτεσσάρων ετών. Οι φετινοί του αντίπαλοι είναι «πρωτοεμφανιζόμενοι» στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Και ο κ. Ριζούλης και ο κ. Παπαποστόλου είναι η πρώτη τους φορά που διεκδικούν την δημαρχία.
Ας δούμε, όμως, συνοπτικά την μακραίωνη ιστορία της Αγιάς και πως φτάσαμε διοικητικά στο σήμερα.
Η ιστορία της, λοιπόν, ξεκινά από τους προϊστορικούς ακόμη χρόνους, που τότε πρωτοκατοικείται η περιοχή, κάπου δηλαδή στην πρώιμη και μέση εποχή του χαλκού.
Αρχαιολογικά ευρήματα, ταφές, νομίσματα, λείψανα κτιρίων και δεξαμενής των ρωμαϊκών χρόνων, που έχουν εντοπιστεί στη συνοικία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, αλλά και φιλολογικές πηγές, προσδιορίζουν την ύπαρξη αξιόλογου οικισμού στο συγκεκριμένο μέρος από τον 2ο αιώνα π.Χ. και μετά.
Για τους παλαιοχριστιανικούς και τους μεσαιωνικούς χρόνους τα στοιχεία είναι ελάχιστα.
Κατά τους επόμενους αιώνες, ως τον 11ο, χαρακτηριστική είναι η παρουσία παλαιοσλαβικών τοπωνυμίων σε οικισμούς της περιοχής που υποδηλώνει την κάθοδο και μακρόχρονη εγκατάσταση ομάδων γεωργοκτηνοτρόφων από τη σημερινή Σερβία και την Κροατία. Στην περίοδο αυτήν μπορεί να τοποθετήσει κανείς βάσιμα την εμφάνιση της μοναστικής κοινότητας του Όρους των Κελλίων στις ανατολικές πλαγιές της Όσσας αρχικά, που αργότερα (11ος – 14ος αι.) επεκτάθηκε και στον υπόλοιπο χώρο του σημερινού Δήμου Αγιάς, δίνοντας έτσι και την εποχή εκείνη, αλλά και στους μετέπειτα αιώνες, το ιδιαίτερο θρησκευτικό περιεχόμενο της περιοχής, περιεχόμενο που τη χαρακτηρίζει ως τώρα.
Η μεγάλη οικονομική άνθηση της Αγιάς ξεκινά από τον 16ο αιώνα. Η ευφορία του εδάφους, η μεγάλη παραγωγή βαμβακιού και η παραγωγή μεταξιού αποτελεί την βάση για την εμπορική και βιοτεχνική ανάπτυξη της κωμόπολης. Την περίοδο αυτήν αποκτά τη μορφή της ως οικισμός, στολίζετε με όμορφες κατοικίες, αλλά και με μεγάλο αριθμό θρησκευτικών μνημείων. Κατά τον 18 αι., και ιδιαίτερα μετά τα μέσα του, οι Αγιώτες, με εμπορικές συντροφίες, εμπορεύονται βαμβάκι και το χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη για το κόκκινο νήμα που το διακινούν μόνοι τους στην κεντρική Ευρώπη, αλλά και το χρησιμοποιούν για την ύφανση φιτιλιών, τσικμέδων, τσιβρέδων και μαντιλιών.
Κατά τον 19ο αιώνα η Αγιά καταφέρνει να ασχοληθεί δυναμικά με την γεωργία, την σηροτροφία και την αμπελουργία, συνεχίζει την βιοτεχνική δραστηριότητα στους τομείς της βυρσοδεψίας και της σαπωνοποιίας, αναβαθμίζει το Σχολείο των Κοινών Γραμμάτων σε Αλληλοδιδακτικό, αποκτά Ελληνικό Σχολείο και Σχολείο Θηλέων (Παρθεναγωγείο). Αναπτύσσει νέα οικονομική άνθηση κατά την περίοδο 1855 – 1875 με το εμπόριο του μεταξιού, η οποία διακόπτεται οριστικά με την τελευταία θεσσαλική εξέγερση του 1877 – 1878.
Το 1881, η Θεσσαλία προσαρτάται στο Ελληνικό Κράτος και η Αγιά γίνεται έδρα επαρχίας και έδρα Δήμου (Δήμος Δωτιέων) μέχρι το 1912, οπότε διαλύθηκαν οι Δήμοι και έμειναν αυτοδιοίκητες οι Κοινότητες.
Εν συνεχεία, η πορεία της Αγιάς για την πρώτη πεντηκονταετία του 20ου αιώνα ακολουθεί την πολύ δύσκολη πορεία που περνά όλη η χώρα λόγω των απανωτών πολέμων.
Από το 1950 και μετά, μπαίνει ξανά σε τροχιά ανόδου και εξελίσσεται συνεχώς μέχρι σήμερα. Το 1998 γίνεται με το Πρόγραμμα «Καποδίστριας» ξανά πρωτεύουσα Δήμου (Δήμος Αγιάς) με επτά δημοτικά διαμερίσματα, ήτοι του Μεταξοχωρίου, των Νερομύλων, του Μεγαλοβρύσου, της Ποταμιάς, του Αετολόφου, της Ανάβρας, του Γερακαρίου, και δύο οικισμούς, της Πρινιάς και της Ελάφου.
Ο αυτοδιοικητικός χάρτης της χώρας αλλάζει πάλι το 2010. Το μεταρρυθμιστικό Πρόγραμμα «Καλλικράτης» δημιουργεί λιγότερους Δήμους με αναγκαστικές συνενώσεις και οι Καποδιστριακοί Δήμοι Μελιβοίας, Αγιάς, Ευρυμενών και Λακέρειας συνενώνονται σε έναν, σ’ αυτόν της Αγιάς.
Από το 1881, λοιπόν, ως σήμερα το 2023, πέρασαν 142 χρόνια και η Αγιά όντως έγινε καλύτερη με τους ανθρώπους που είχε την τύχη να τη διοικήσουν. Πόσο καλύτερη, και αν βρίσκεται στο επίπεδο εκείνο που θα έπρεπε να βρίσκεται, δεν είμαστε εμείς εκείνοι που πρέπει να το πουν αυτήν την στιγμή. Ο καθένας κάτοικος αυτής της κωμόπολης μπορεί να κρίνει αν η Αγιά έχει φτάσει εκεί που της αξίζει. Το μόνο σίγουρο, πάντως, είναι ότι όλοι όσοι την διοίκησαν προσπάθησαν και έκαναν το καλύτερο δυνατό. Άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο, σύμφωνα πάντα με τις ικανότητες που ο καθένας διέθετε. Ας δούμε, όμως, ποιοι ήταν αυτοί:
Δήμαρχοι (1881 – 1914)
Δημήτριος Ν. Ηρακλείδης (διορίστηκε τον Ιούλιο του 1881 ως τις εκλογές του 1882)
Ιωάννης Δάλλας (ο πρώτος εκλεγμένος δήμαρχος 1882 – 1883, δολοφονήθηκε από πολιτικό του αντίπαλο)
Αχιλλέας Γ. Ηρακλείδης (1883 – 1887)
Φίλιππος Σαμψαρέλος (1887 – 1894, 1900 – 1905)
Δημήτριος Καρανίκας (1895 – 1897;)
Δημήτριος Βατζιάς (1907 – 1914;)
Κοινοτάρχες (1914 – 1998)
Αχιλλέας Ηρακλείδης
Γεώργιος Παπαγεωργίου
Νικόλαος Καλογερόπουλος
Σταύρος Σταματόπουλος
Αθανάσιος Δρόσος
Αντώνης Διαβάτης
Λέων Καλλέργης
Δανιήλ Σχοινάς
Τζοάνος Αλεξούλης
Γιαννακός Καρδάρας
Γεώργιος Αλεξούλης
Πέτρος Πετράκης (διορίστηκε επί δικτατορίας Μεταξά)
Ιωάννης Γιανναρός (διορίστηκε επί Κατοχής)
Γεώργιος Ψιλόπουλος
Κωνσταντίνος Τσιμπούκας (εκλέχτηκε από τη Λαϊκή Αυτοδιοίκηση τον Οκτώβριο του 1943, δολοφονήθηκε στον εμφύλιο)
Σπύρος Αργυρούλης
Γεώργιος Κούκας (1951 – 1952)
Γεώργιος Καρτερός (1953 – 1954)
Τάκης Καρδάρας (1955 – 1960). Στις εκλογές του 1958 η παράταξη του Τάκη Καρδάρα έλαβε το μοναδικό ίσως ποσοστό για τα εκλογικά πράγματα της χώρας, 86% των συνολικών ψήφων!
Χρήστος Παπαγγελής (1961 – 1962)
Ιωάννης Θεούλης (1964 – 8/1/67)
Παντελής Σουλιώτης (8/1/1967 και για λίγους μήνες ως τη δικτατορία)
Γεώργιος Μαυρογιάννης (διορίστηκε επί δικτατορίας 1967 – 1971)
Ιωάννης Δανιήλ (διορίστηκε επί δικτατορίας 1972 – Ιούνιο 1973)
Δημήτριος Παρίσης (διορίστηκε επί δικτατορίας Ιούλιος 1973 – 1974)
Δις Μούντριχα (διορίστηκε από την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας 1974 – 1975).
Μεταπολίτευση
Αντώνης Τουτούζης (1975 – 1978)
Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν στις 30/3/1975 με τα εξής αποτελέσματα: «Δημοκρατική Προοδευτική Ένωση» του Αντωνίου Τουτούζη με 976 ψήφους, «Ανεξάρτητος Συνδυασμός» του Κωνσταντίνου Παπαγγελή με 337 ψήφους και «Πρόοδος» του Δημητρίου Κούρναβου με 305 ψήφους.
Δάνος Δανιήλ (1979 – 1982)
Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν στις 15/10/1978 με τα εξής αποτελέσματα: «Προοδευτικός Δημοκρατικός Συνδυασμός» του Δάνου Δανιήλ με 1048 ψήφους και «Ανεξάρτητο Προοδευτικό Κίνημα» του Δημητρίου Τζιτζιλέρη με 680 ψήφους.
Γεώργιος Κωστούλας (1983 – 1990)
Οι εκλογές, που πραγματοποιήθηκαν στις 17/10/1982, είχαν τα εξής αποτελέσματα: «Κοινοτική Συνεργασία» του Γεωργίου Κωστούλα με 892 ψήφους, «Προοδευτικός Δημοκρατικός Συνδυασμός» του Δάνου Δανιήλ με 627 ψήφους, «Δημοκρατική Προοδευτική Ένωση» του Σωτήρη Νιβολιανίτη με 439 ψήφους.
Δημήτριος Τζιτζιλέρης (1991 – 1994)
Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν στις 14/10/1990 με τα εξής αποτελέσματα: «Δημοκρατική Κίνηση Αγιάς» του Δημητρίου Τζιτζιλέρη με 1022 ψήφους, «Νέα Πορεία» του Σωτήρη Νιβολιανίτη με 743 ψήφους και «Ενωτική Κίνηση Αγιάς» του Λεωνίδα Ζιούλη με 296 ψήφους.
Αντώνης Μαυρογιάννης (1995 – 1998)
Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν στις 16/10/1994 με τα εξής αποτελέσματα: «Αγιά, Ανάπτυξη, Προοπτική» του Αντώνη Μαυρογιάννη με 1078 ψήφους, «Ανεξάρτητη Κίνηση Αγιάς» του Παναγιώτη Καρβασώνη με 764 ψήφους και «Ενωτική Κίνηση Αγιάς» της Πηνελόπης Κωσταρή με 189 ψήφους.
Δήμαρχοι (1999 – 2010)
Αντώνης Μαυρογιάννης (1999 – 2002)
Στις εκλογές αυτές την πρώτη Κυριακή, στις 11/10/1998 η παράταξη «Δήμος Αγιάς, Ανάπτυξη, Προοπτική» του Αντώνη Μαυρογιάννη πήρε 2722 ψήφους, η παράταξη «Δήμος Αγιάς, Νέα Δημοτική Συνεργασία» του Παναγιώτη Ντελή 2345 ψήφους και η παράταξη «Αγωνιστική Δημοτική Κίνηση» του Γιώργου Μαγαζιώτη 524 ψήφους.
Χριστίνα Χριστούλα (2003 – 2006)
Στις εκλογές αυτές την πρώτη Κυριακή του Οκτωβρίου του 2002 η «Αναγέννηση του Δήμου Αγιάς» της Χριστίνας Χριστούλα πήρε 2007 ψήφους, η «Ανεξάρτητη Δημοτική Κίνηση» του Σωτήρη Μπαρμπέρη 1600 ψήφους, η «Δύναμη Ανάπτυξης και Προοπτικής» του Τάσου Αποστόλου 1447 ψήφους και η «Αγωνιστική Δημοτική Κίνηση» του Γιώργου Μαγαζιώτη 418 ψήφους. Κατά τη δεύτερη Κυριακή η παράταξη της κ. Χριστούλα έλαβε 2541 ψήφους και του κ. Μπαρμπέρη 2499.
Βασίλειος Κουτσαντάς (2007 – 2010)
Στις εκλογές του Οκτωβρίου του 2006, τον Δήμο Αγιάς διεκδίκησαν η Χριστίνα Χριστούλα ως επικεφαλής της παράταξης «Αναγέννηση Δήμου Αγιάς», ο Βασίλης Κουτσαντάς με τον συνδυασμό «Νέοι Ορίζοντες» και ο Πέτρος Σίμος ως επικεφαλής της παράταξης «Αγωνιστική Δημοτική Κίνηση». Τα τελικά αποτελέσματα είχαν ως εξής: Σε σύνολο 6680 εγγεγραμμένων, ψήφισαν 5342 και βρέθηκαν 185 άκυρα, 31 λευκά, 2500 ψηφοδέλτια υπέρ των «Νέων Οριζόντων» του κ. Κουτσαντά (48,73%), 2137 υπέρ της «Αναγέννησης του Δήμου Αγιάς» της κ. Χριστούλα (41,66%) και 493 υπέρ της «Δημοτικής Αγωνιστικής Κίνησης Αγιάς» του κ. Πέτρου Σίμου (9,61).
Καλλικρατικός Δήμος Αγιάς (2011 – 2023)
Δήμαρχος Αντώνης Γκουντάρας
1η θητεία Αντώνη Γκουντάρα (2011 – 2014)
Στις 7 Νοεμβρίου του 2009, ο Αντώνης Γκουντάρας, με την «ΠΑΔΗΚ Αγιάς», λαμβάνει το 47,50% των ψήφων, ο Κυριάκος Πατσάς, πρώην δήμαρχος Λακέρειας, με την «Ανεξάρτητη Δημιουργική Πορεία», παίρνει το 28,08%, ο πρώην δήμαρχος Αγιάς Βασίλης Κουτσαντάς με τους «Νέους Ορίζοντες», περιορίζεται στο 14,42% και ο Ρίζος Μαρούδας με τη «Λαϊκή Συσπείρωση Αγιάς» έρχεται τελευταίος με 10%. Ο δεύτερος γύρος, στις 14 Νοεμβρίου, φέρνει την άνετη επικράτηση του Αντώνη Γκουντάρα έναντι του Κυριάκου Πατσά με 58,86%.
2η θητεία Αντώνη Γκουντάρα (2015 – 2019)
Στις 18 Μαΐου 2014, ο Αντώνης Γκουντάρας «αποτυγχάνει» (για 75 ψήφους) να «καθαρίσει» τις εκλογές από την πρώτη Κυριακή, όταν φτάνει στο 49,24% έναντι 35,44% του «Δώτιου Πεδίου» του Γρηγόρη Καλαγιά, 11,65% της «Λαϊκής Συσπείρωσης Αγιάς» του Γιάννη Κασίδα και 3,67% της «Ανεξάρτητης Ριζοσπαστικής Κίνησης Αγιάς» του Χρήστου Ρουκά. Το πετυχαίνει, όμως, στη δεύτερη Κυριακή, στις 25 Μαΐου, με ποσοστό 53,14% και αντίπαλο τον Γρηγόρη Καλαγιά.
3η θητεία Αντώνη Γκουντάρα (2020 – 2023)
Και φτάνουμε στο τώρα, στο 2019, όπου η «Προοδευτική Ανεξάρτητη Δημοτική Κίνηση Αγιάς» πήρε, στις 26 Μαΐου, ποσοστό 45,45%, το «Δώτιο Πεδίο» κατακρημνίστηκε σε σχέση με το 2014 στο 7,07%, η πρωτοεμφανιζόμενη «Αγιά 2019 – Νέα Εποχή» με επικεφαλής τον Γιάννη Αγγελάκα το 38,78%, η «Λαϊκή Συσπείρωση» του Γιάννη Κασίδα 6,29% και η Βάσω Αλεξανδρίδου με τον συνδυασμό «Ενωμένοι Μπορούμε» το 2,41%.
Η επανεκλογή Γκουντάρα ήρθε στις 2 Ιουνίου με 51,76% έναντι 48,24% του Γιάννη Αγγελάκα, καθιστώντας τον σαφώς έναν από τους μακροβιότερους ανθρώπους στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αφού ήδη διανύει αδιάλειπτα το 30ο έτος σ’ αυτή.
