“Οὒτοι συνέχθειν, ἀλλά συμφιλεῖν ἔφυν” (Σοφοκλέους Αντιγόνη)
Γράφει ο Οδυσσέας Β. Τσιντζιράκος
Θάταν ευχής έργο αν όλοι όσοι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ασχοληθήκαμε με την αρχαία ελληνική Γραμματεία και Γλώσσα καταφέρναμε τα όσα ενστερνιστήκαμε από τον αστείρευτο πνευματικό πλούτο των αρχαίων ημών προγόνων να τα είχαμε καταγράψει προς κληροδότηση στις επερχόμενες γενιές. Αλλά κι αν ακόμα οι γενιές αυτές τα περιφρονούσαν εν ονόματι της ήσσονος προσπαθείας, της ευμάρειας ή του εύκολου πλουτισμού, τουλάχιστο θα έμεναν πίσω τα λόγια μας ως χρησμοί. Διότι scripta manent. Έπειτα, τα λίγα ή τα πολλά που έμαθε κάποιος δεν γίνεται να τα πάρει μαζί του στο μισεμό του για τον άλλο κόσμο, καθόσον από το τελωνείο του Αγίου Πέτρου δεν γίνεται επ’ ουδενί να τα περάσει. Θα τα βρουν οι Αρχάγγελοι και θα τα πετάξουν στο κενό. Άρα, απομένει να τα αφήσουμε πίσω κι όσοι από ‘κει και ύστερα θελήσουν, ας τα δουν!
Κι έρχομαι στον στίχο του τίτλου. Ο απέραντα λυρικός αυτός στίχος-απάντηση της Αντιγόνης στον Κρέοντα, απάντηση της ηθικής απέναντι στην αδικία του Πολιτειακού νόμου, αποκαλύπτει όλη την ομορφιά της ψυχής της ηρωίδας. Την ομορφιά της ίδιας της ζωής με ηθικό προσανατολισμό, με ορίζοντα αξίες αιώνιες, άφθαρτες, απαρασάλευτες, ακατάλυτες.
Σκοπός του άρθρου μου δεν είναι η έκθεση του μύθου της Αντιγόνης. Αντιθέτως είναι να δείξω την διαχρονικότητα μιας τραγωδίας- δυστυχώς- άγνωστης σε πάμπολλους Έλληνες και δη γραμματισμένους!
Την «Αντιγόνη» ωστόσο τη συναντούμε σε κάθε μας βήμα και μας ξαφνιάζει όντως με την επικαιρότητά της, εξόσον ουδέποτε ως τώρα έπαψε κι ούτε θα σταματήσει ποτέ ο αγώνας του δίκιου και της ηθικής απέναντι στην ανομία της κοινωνίας και την αυταρχικότητα της εξουσίας. Άλλωστε, πάνω στην αντινομία της σύγκρουσης δικαίου και αδίκου πορεύεται η ανθρώπινη ζωή. Έτσι, πιστεύω, ενδιαφέρει τον καθένα η ερμηνεία του εξαίσιου αυτού στίχου του μεγάλου τραγωδού: «Δεν γεννήθηκα βέβαια, ώστε να σκορπίζω και ν’ αντιμετωπίζω το μίσος, αλλά να μοιράζω και να κερδίζω την αγάπη».
Το νόημα που στέλνει ο στίχος είναι σαφέστατο. Σκεφτείτε μόνο το να μπορούσε ο καθένας μας να το κάμει συνείδηση και να το πραγματώσει!
Όμως ας μην πετούμε μέσα στη σφαίρα του ιδανικού, ας είμαστε προσγειωμένοι στην ανθρώπινη πραγματικότητα, όπου η αμαρτία (η λέξη με όλα της τα σημαινόμενα) είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη φύση.
Αν τώρα απορήσει κάποιος γιατί καταπιάστηκα με τον εν λόγω στίχο, θέλω αυτό να ξέρει πως αφορμή έλαβα από την σκληρή και αδικαιολόγητη στάση της δικαστικής και της εκτελεστικής εξουσίας επί δυόμιση συνεχή χρόνια απέναντι στο ηθικότατο και δικαιότατο αίτημα των συγγενών των θυμάτων των Τεμπών. Κι αυτοί οι άνθρωποι μέσα στον αφόρητο πόνο τους αντιμετώπισαν όχι μόνο την άτεγκτη στάση των ιθυνόντων, αλλά και εμπαιγμούς, λοιδορίες, κατηγορίες άδικες (κάποιοι μάλιστα τους είπαν ψεκασμένους, είναι για τα μπάζα, εμπόρους των Τεμπών κ.α.), ενώ συνάμα έβλεπαν την προσπάθεια της εξουσίας για να πείσει τους πάντες ότι η δικαστική εξουσία λειτουργεί ανεξάρτητα απ’ την πολιτική.
Αλλά, εκεί που βγαίνουν και προσπαθούν να πείσουν τον κόσμο για πράγματα που όντως βρίσκονται έξω από την λογική, πράγμα που το αντιλαμβάνεται και ο πιο κοινός νους, μήπως θα ήταν προτιμότερο να βγουν και να παραδεχτούν στον κόσμο ποιος και με ποια κριτήρια διορίζει τη δικαστική εξουσία; Και συνάμα ν’ απαντήσει σε ποιες περιπτώσεις η δικαστική εξουσία λειτούργησε ανεξάρτητα, πέρα βέβαια από κάποια φωτεινά παραδείγματα μεμονωμένων δικαστικών λειτουργών, που σαν άλλη Αντιγόνη ποδοπάτησαν τον άδικο πολιτειακό νόμο, γιατί τους έγινε συνείδηση ότι ο άγραφος ηθικός νόμος είναι ο μόνος αιώνιος, ακατάλυτος, απαρασάλευτος, άφθαρτος, αναλλοίωτος απέναντι στο θετό δίκαιο που διακρίνεται από τα εντελώς αντίθετα χαρακτηριστικά;
Έπειτα μπορεί κανείς να συμβουλευτεί σημαδιακές δίκες στην ιστορία μας και εκεί θα κατανοήσει πλήρως ότι η σύγχρονη κολυμπήθρα του Σιλωάμ είναι η διαπλοκή της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας. Και ειδικά για όσους θητεύουν στην πολιτική. Η κολυμπήθρα αυτή ξεπλένει όλα τα πολιτικά – κι όχι μόνο – ανομήματα.
Και το πώς λειτουργεί ως τώρα στο ζήτημα των Τεμπών η πολιτική και η δικαστική εξουσία είναι πια τοις πάσι γνωστό, ασχέτως αν ορισμένοι υψηλά ιστάμενοι επιμένουν να στρουθοκαμηλίζουν: Αλλά ο κόσμος δεν τρώει πλέον χορτάρια. Απλώς χρειάζεται απαντήσεις έμπρακτες στις τόσες του απορίες. Δηλαδή χρειαζόταν απεργία πείνας 23 ημερών του Πάνου Ρούτσι για να κατανοήσουν οι ιθύνοντες το πρέπον και το δίκαιον; Ή μήπως τους ήρθε η επιφοίτηση, ώστε να γυρίσουν τα μυαλά και να πράξουν τα αυτονόητα;
Τελειωμό δεν έχουν οι απορίες που γεννιόνται, όταν κανείς ασχολείται μ’ όλα αυτά. Αν όμως η παιδεία μας στήριζε τις αιώνιες αξίες της αρχαίας Ελλάδας, τότε πολλά φριχτά και απάνθρωπα στην κοινωνία μας θα είχαν αποφευχθεί. Οι γονείς ζητούν το αυτονόητο: να μάθουν πώς πέθαναν τα παιδιά τους. Ως τώρα δεν τους είχε επιτραπεί. Γιατί;;; Και πολύς κόσμος ύστερα απ’ την τροπή που πήραν τα πράγματα έχει αρκετές επιφυλάξεις γύρω από τις τοξικολογικές εξετάσεις. Να δούμε τι μέλλει γενέσθαι.
Πάντως έχω να επισημάνω ένα τελευταίο αλάθητο τεκμήριο, που το άντλησα μέσα από την χρόνια ιστοριοδίφηση. Η αλήθεια τελικά δεν θάβεται. Ό, τι και να γίνει, κάποια στιγμή θα λάμψει. Είναι σαν τη σταγόνα λαδιού που και να τη βυθίσεις ακόμα στο βαθύτερο σημείο του ωκεανού, αυτή γρήγορα ή αργά θα βγει στην επιφάνεια. Αυτό ας το γνωρίζουν όλοι όσοι πασχίζουν να τη θάψουν για να κρύψουν ενοχές και ενόχους.
